Biodiversiteit vergroten is een speerpunt op ons bedrijf. Dat doen we door diversiteit aan gewassen, diverse rassen (genetische diversiteit) en zaaien van bijvoorbeeld kruidenrijke akkerranden en het telen van diverse groenbemesters ook wel vanggewas of tussengewas genoemd.
Een activiteit op ons bedrijf is het inrichten van natuurlijke akkerranden. In feite kan het beschouwd worden als een gewas maar het is toch een bijzondere teelt. Er komt immers geen marktbare product uit voort. Al vele jaren zaaien wij ondermeer de kopakker (het deel waar je normaal op keert met de trekker op een perceel) in met een grassenmengsel met daarin enkele kruiden die 1 of meerdere jaren blijven staan, afhankelijk van het soort mengsel. We telen ongeveer één hectare ingericht met akkerranden.
Effect van de randen is dat er insecten en muizen worden aangetrokken die vervolgens weer vogels aantrekken. Met akkerranden kweek je ook luisetende insecten en er dus een soort biologische bestrijding van luizen in onze gewassen kan plaatsvinden. Inmiddels is met tellingen aangetoond dat dit principe werkt tot honderden meters vanaf de akkerrand. We spuiten vanwege deze werking weinig of geen insecticiden meer . Dit principe wordt functionele agrobiodiversiteit genoemd (FAB) of natuurlijke plaagbeheersing.
Op de rand wordt een specifiek maaibeheer toegepast. Dat wil zeggen dat de rand steeds uit een hoog (ruig) deel bestaat en een lager gemaaid deel. Dit wordt om en om toegepast in het seizoen zodat er steeds een aantrekkelijk deel overblijft voor de beestjes en zij beschutting kunnen zoeken. Door maaien ontstaat weer verjonging en kunnen onkruiden onderdrukt worden.
Naast open structuren moet er ook beschutting zijn, dit geldt zowel voor vogels als insecten. (Er wordt niet gespoten of bemest in de randen zodat de randen ook nog eens positief bijdragen aan de kwaliteit van het oppervlaktewater).
Omdat we zagen dat akkerranden een belangrijke aanvulling kunnen zijn voor het agrarisch cultuurlandschap, hebben we met een aantal collega’s de Agrarische Natuurvereniging Akkerwaard Flevoland opgericht, waarvan Mark ook bestuurslid was. Doel is om in collectief verband wat te gaan doen met biodiversiteitsmaatreglen die passend zijn op het Flevolands bedrijf. Dat kan zijn strokenteelt of een andere extensievere gewassenkeuze of andere teeltmaatregelen.
Het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid verandert voortdurend. Dat betekent dat agrariërs een tegenprestatie doen om hun betalingsrechten (Europese compensaties van prijsdalingen uit het verleden) te behouden, of een korting te beperken. Om te voldoen aan de eisen worden agrariërs aangespoord om te vergroenen. Dit kan op vele manieren maar kan onder andere door het telen van groenbemestingsgewassen (vanggewassen) na het gewas dat we telen of door het inrichten van akkerranden. Op ons bedrijf passen we een combinatie van deze twee maatregelen toe.
Het is een uitdaging voor ons op de zware klei om een niet-winterharde groenbemester te laten staan in de winterperiode. Immers, wij ploegen in het najaar en niet in het voorjaar waarbij je de gewasresten alsnog kan onderwerken en ‘schoon’ kan beginnen. Overwinteren zorgt ervoor, dat het bodemleven gestimuleerd wordt, er mineralen worden gebonden en er voedsel en beschutting is voor vogels.
Het mes snijdt aan veel kanten! In het voorjaar, als we weer gaan zaaien, kunnen gewasresten een probleem geven met het zaaien van bijvoorbeeld de suikerbieten. Hiervoor investeren we in een zaaimachine die tussen 2 schijven in zaait zodat stropen van groenresten wordt voorkomen. Deze ‘mulchzaaitechniek’ kun je gebruiken bij deze vorm van regeneratieve landbouw. Met een groep akkerbouwers experimenteren we met groenbemesters (ook wel vanggewas of tussengewas) in het project ‘Groene draad in ons klimaat’ van het FAC.
Naast deze verplichting ten behoeve van de betalingsrechten kun je als boer aanvullend aan agrarisch natuurbeheer doen. Hiervoor is separaat geld beschikbaar vanuit Brussel.
De gezamenlijke agrarische natuurverenigingen hebben hiervoor in Flevoland het ‘Flevolands Agrarisch Collectief’ opgericht. Mark was er weer bij. Dit is een coöperatie van en voor boeren die het agrarisch natuurbeheer in Flevoland organiseert.
Lees hierover meer op de site van Flevolands Agrarisch Collectief
